Is bier een dagelijkse levensbehoefte?
Bier in de Hanzetijd
Een speciaal biertje? Zo speciaal was bier in de Hanzetijd niet. Bier was in de Middeleeuwen een dagelijkse levensbehoefte. Het werd dan ook doorlopend gemaakt en verhandeld. Vers en schoon regen-, bron- of smeltwater was immers niet altijd voorhanden. En met het water uit de gracht en de IJssel gingen de Deventenaren tot ver na de Middeleeuwen vrij onbekommerd om. Bier wordt bij bereiding gekookt waardoor de ziektekiemen grotendeels worden gedood. Je kon het dus ‘veilig’ drinken.
Het Gruithuis
Naast water, graan en gist werd nog een vierde bestanddeel gebruikt: gruit. Dat was een mengsel van kruiden waarmee letterlijk het bier ‘gekruid’ werd. De stad zag brood in de handel in gruit. Voor de import en verwerking van gruit golden stedelijke privileges, zodat de stad daarover belasting kon innen. Dat gebeurde in Deventer in het Gruithuis. Tegenwoordig maakt dat deel uit van het oudste gedeelte van het stadhuis.
Vreemde bieren
Hanzekooplieden namen vaten bieren uit Hamburg en Bremen mee. Dat werd op de Deventer jaarmarkten verhandeld. Later was er ook bier uit de Hollandse steden te koop. De handel in deze ‘vreemde’ biersoorten leverde de stad zoveel inkomsten op, dat de accijnsinning ervan vanaf 1440 door het stadsbestuur apart verpacht werd.
Stadsbrouwerijen
Na 1400 wordt er bier gebrouwen waar hop aan wordt toegevoegd. Dat werd geïmporteerd, maar ook in de regio verbouwd. In Epse-Noord hebben archeologen een veertiende eeuwse hopplantage blootgelegd. Deventer kende vele plaatselijke brouwerijen. Dat bier was soms vooral voor eigen gebruik, zoals het brouwsel dat studenten van de kapittelschool maakten in het ‘Clerckehuys’ (de Bursa Cusanus). Maar er waren er veel meer, zoals de brouwerij Die Papegoye aan de Bergstraat. Die straat heette destijds nog de Korenstraat. De naam Korenstraat is afgeleid van het woord ‘koren’. Dat verwijst naar graan. In die straat werd het graan verhandeld. Graan; ook bestemd voor het bakken van brood en daarmee een dagelijkse levensbehoefte.
Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk
