Echt nep

Kan een perfecte vervalsing ook kunst zijn?

Nepnieuws beïnvloedt politieke campagnes en zaait verwarring, terwijl nepvolgers en -likes de illusie van succes op sociale media versterken. Op online marktplaatsen wemelt het van vervalste designproducten. Ook in de kunstwereld komen we bedrog tegen. Vervalsingen die nauwelijks van echt te onderscheiden zijn. En als er iemand weet hoe je van echt, nep kunt maken is dat de in 1889 geboren Deventenaar Han van Meegeren. De meestervervalser. Zijn vervalste werk Het Laatste Avondmaal is te zien in Museum De Waag.

Als weinig origineel en ouderwets werden zijn eigen kunstwerken afgedaan door kunstcritici. Ze verguisden zijn werk. Hij besloot zijn critici een hak te zetten. Hij zou schilderijen maken die zó perfect waren, dat ze werden aangezien voor oude meesters zoals Johannes Vermeer. Een schilder uit de 17de eeuw die beroemd was om de weergave van het licht in zijn schilderijen. Het lukte Van Meegeren. Een van die schilderijen is Het Laatste Avondmaal. Dat werk werd door de kunstwereld enthousiast ontvangen en geprezen als een verloren meesterwerk van Vermeer. In 1941 werd het voor 1,6 miljoen gulden gekocht door een verzamelaar.

Van Meegeren werd uiteindelijk ontmaskerd toen na de Tweede Wereldoorlog onderzoek werd gedaan naar de herkomst van kunstwerken in Duitse handen. Via hem waren oude meesters bij de nazi’s terechtgekomen. Daar stond een hoge straf op. Tijdens het proces tegen Van Meegeren in 1947 toonde hij zelf aan dat de schilderijen vervalsingen waren. De werken die ooit als geniale meesterwerken werden geprezen, bleken in werkelijkheid echt nep te zijn.