Kun je in het onderwijs wel leren zonder boeken, computers en laptops?
Je leerde van je ouders en van de mensen die in je omgeving woonden. Kinderen gaan in de leer bij ambachtslieden en een aantal werkt zich via het traject leerling-gezel-meester op tot nieuw lid van een gilde. In de twaalfde eeuw zijn scholen gekoppeld aan kloosters en kerken. We noemen ze kloosterscholen en kapittelscholen. Wat er geleerd werd? De Latijnse taal. Maar ook grammatica, zangkunst, logica en welsprekendheid. Het waren jongens die naar school gingen en het ging er vooral om dat ze leerden voor een functie in de kerk.
De Lebuinus kerk als school
En in de Hanzestad Deventer? In teksten uit 1215 wordt voor het eerst gesproken over een kanunnik die speciaal belast is met schoolse zaken. Een kanunnik is een geestelijke die allerlei taken in de kerk heeft. Die kerk is de Lebuinus kerk. Als Deventer in de Middeleeuwen groeit en de samenleving complexer wordt, ontstaat er bij de stedelijke overheid en de gilden de behoefte om het onderwijs anders in te richten en met andere vakken. De school komt meer los te staan van de kerk.
De Latijnse school
Deventer was al vroeg een kenniscentrum met een rijke cultuur van schrijven, drukken en lezen. Filosoof en schrijver Desiderius Erasmus die met zijn boek Lof der Zotheid kritiek had op de katholieke kerk, studeerde zo rond 1478 aan de Latijnse School. Die school ontstond in 1375 uit de kapittelschool van de Lebuinuskerk. De oudste in Nederland bekende schoolregels stammen van de Latijnse school. Een van de belangrijkste regels: leerlingen moeten zich voorbeeldig gedragen en goed kunnen zingen. Wat voorbeeldig gedragen is en wat nu eigenlijk goed zingen is, daar lezen we niets over.
Stads-en Athenaeumbibliotheek
De positie van Deventer als onderwijsstad werd versterkt door de komst van de Keulse boekdrukker Richard Pafraet in 1477. Zijn boeken horen nu bij de unieke collectie van de Stads- en Athenaeumbibliotheek. Pafraet drukte zijn boeken voor het onderwijs. Hij speelde een belangrijke rol bij het verspreiden van kennis. Vanaf 1630 kon je verder studeren aan het Athenaeum Illustre in het Lamme van Dieseklooster. Dit was een hogeschool voor wetenschappelijk onderwijs. Eigenlijk de voorganger van Hogeschool Saxion. Als Pafraet nu college zou volgen aan Saxion zou hij schrikken. Hij zou weinig boeken meer zien als leermiddel, maar vooral laptops, computers en digiborden. Leren kan op zoveel manieren.
Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk
