Kunnen we alle raadsels uit het verleden al oplossen?
Wat weten we van gebrandschilderd glas?
Gebrandschilderd glas in lood heeft een lange geschiedenis. In de tijd van de Hanze begonnen kerken gebrandschilderd glas te gebruiken om godsdienstige verhalen en figuren af te beelden. De beeldverhalen op de gebrandschilderde ramen hielpen mensen die niet konden lezen en schrijven om toch het religieuze verhaal te begrijpen.
Wat weten we van de ontdekker?
We weten dat het glas in lood ruitje in 1939 aan museum De Waag geschonken is door Engelbartus Bokhorst. Hij was een telg van het bekende Deventer huis- en decorschilders- en glazeniersbedrijf Bokhorst. Hoe Engelbartus aan het glas in lood ruitje kwam, is helaas niet opgetekend. Hij verrichtte restauratiewerkzaamheden in de Lebuinuskerk. Daarom is het niet onwaarschijnlijk dat het ruitje uit die kerk afkomstig is.
Hoe oud is het?
Het zal er in de jaren twintig van de zeventiende eeuw zijn geplaatst (dus zo’n 400 jaar oud), toen de Deventer gilden op verzoek van de kerkenraad en het stadsbestuur nieuwe glazen ramen plaatsten. De mogelijke reden: stoppen met de afgoderij die er op de glas in lood ramen te zien was. Op de ramen waren religieuze voorstellingen te zien. Die moesten weg, zo vond men.
Wat zien we?
Het glas in lood ruitje is maar klein. Het is niet groter dan 15 cm bij 10 cm. In het wapen zien we links op een rode achtergrond een halve zwarte rijksadelaar en een gekroonde stokvis. Die samenstelling herkennen we als het wapen van de factorij van de Hanze in de Noorse stad Bergen. Het is ook het wapen van het Deventer Bergenvaardersgilde, dat we ook als gewelfschildering in de noordelijke kooromgang van de Lebuinuskerk kunnen zien.
Wat zien we nog meer?
We zien de letters B en R. Dat zouden de initialen kunnen zijn van een Deventer Bergenvaarder. En als we op zoek gaan in de boeken wie de initialen B en R had, komen we uit bij de naam Berent Ruirkinck. Hij was in 1620 olderman van het Bergenvaardersgilde. De olderman, ook wel ouderman genoemd, was verantwoordelijk voor het leiden van het gilde. Er wordt vermeld dat hij een stove (een winterverblijf) in Bergen bezat. Maar of het glas in lood ruitje toebehoorde aan Berent Ruirkinck en of het ruitje uit de Lebuinuskerk kwam en hoe Engelbartus Bokhorst het in het bezit kreeg, dat vertelt de geschiedenis ons niet. Dat blijft een historisch raadsel.
Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk
