Verhalen

WHAT THE HANZE?! …. Over Koning Olaf

  • Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk
  • Leestijd Leestijd 3 minuten
  • Home 2249 x bekeken

Er zijn nogal wat televisieseries over Vikingen: Norseman, The Last Kingdom, Vikings, The 13th Warrior, Valhalla Rising en Vikings: Valhalla. Vikingen waren krijgers en ontdekkingsreizigers uit Scandinavië die tussen de 8e en 11e eeuw grote delen van Europa en Noord Amerika hebben beïnvloed. In de Viking series en films staan vooral avontuur, oorlogsvoering en ontdekkingsreizen centraal.

Waarom zijn series en films over de Vikingen vaak populair?

Vikingen zijn in deze series en films moedig, sterk en onverschrokken krijgers. Maar ook goden en mythische wezens zoals draken spelen een rol. Wat de periode van de Hanze hier mee te maken heeft? Vanuit Deventer gingen de Bergenvaarders naar het Noorse Bergen. Deze handelaren hadden in de Hanzetijd in de Lebuinuskerk een eigen kapel, de Sint Olafkapel. Ook hun eigen gildehuis droeg de naam ‘St. Oloff’. Beide vernoemd naar de heiligverklaarde Noorse koning Olaf II Haraldsson (995-1030), die leefde in de tijd van de Vikingen.

Dopen
Toen Olaf na een Vikingtocht overwinterde bij de christelijke hertog Richard II van Normandië, liet hij zich dopen. Hij werd een fervent voorstander van het Christendom en hij speelde een belangrijke rol in het ongelovige en heidense Noorwegen om het christelijk geloof ook daar te brengen. Hij riep zichzelf in 1015 uit tot koning maar werd in 1026 verdreven. In 1030 deed hij een vergeefse poging om de Noorse troon te heroveren. Hij werd na zijn dood het symbool van de overwinning op het heidendom. Hij werd heilig verklaard en beschreven als goedaardige wonderdoener. Zijn wreedheid als Viking raakte in de vergetelheid. Zo werd hij patroonheilige van het land en van de Noorse kooplieden.

Patroonheiligen
Hanzekooplieden namen patroonheiligen uit andere streken van elkaar over. Zo werd Sint Olaf ook patroon van de Bergenvaarders. In 1928 werd bij restauratiewerkzaamheden in het koorgewelf van de Lebuinuskerk een afbeelding van Sint Olaf ontdekt. De baardige Noorse koning is in het gewelf vereeuwigd samen met Gertrudis van Nijvel, de beschermster van de reizigers en met het wapen van de Bergenvaarders. Olaf is gekleed in een harnas met een mantel, draagt een kroon en heeft een drinkbeker en een hellebaard in de hand. Aan zijn voeten ligt een draak met een gekroonde mensenkop.

Draak, hellebaard en beker
De draak verwijst naar het door Olaf bestreden heidendom, de hellebaard naar de strijd tegen de Denen en Zweden. De beker staat symbool voor het mirakel dat plaatsvond op de dag voor zijn dood. Dat was een vastendag. Olaf weigerde te drinken toen het door hem gevraagde water veranderd was in bier. Pas toen het water daarna in wijn veranderde en de bisschop hem het bevel gaf het te drinken, dronk Olaf uit de beker. Hij trok ten strijde en kwam om het leven. Het zou zo maar een scene kunnen zijn uit één van de series of films over de Vikingen.

Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk

Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers en Geerle van der Wijk vragen zich wekelijks af What The H*nze?!... Deze reeks artikelen geeft antwoord op al je vragen over de historie, het heden en toekomst van de Hanze. De column is wekelijks te lezen in Het Deventer Nieuws en via www.hanzejaardeventer.nl