Verhalen

WHAT THE HANZE?!… Over: Hanzegotiek

  • Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk
  • Leestijd Leestijd 2 minuten
  • Home 1047 x bekeken

Wie door Deventer wandelt met inwoners of bezoekers die zich graag laten voorstaan op hun kennis van bouwkunst hoort soms spreken over Hanzegotiek. Het meest gebeurt dat op de Brink bij nr. 69, het voormalige Heilige-Geest-Gasthuis dat uit 1542 stamt. Het gasthuis was opgericht voor de opvang van reizigers, zieken en zwervers. Ook panden als De Drie Haringen en Het Penninckshuis en huizen in het Bergkwartier roepen herinneringen op aan woningen in een Hanzestad zoals Lübeck. Maar bestaat Hanzegotiek wel?

Maar kom je in Deventer ook Hanzegotiek tegen?

Gotiek

De gotiek is een stijlperiode in de kunst en architectuur die zich in de late middeleeuwen ontwikkelde in Europa, van de 12e tot de 16e eeuw. Wat de kenmerken zijn? Je ziet het aan bijvoorbeeld de spitsbogen. Deze spitsbogen zijn meestal te vinden boven ramen en deuren. Verticale lijnen: dat betekent dat de gebouwen hoog en slank zijn. En decoratieve elementen: je ziet vaak rijke versieringen en beeldhouwwerk aan de gevels. Het pand van het Heilige-Geest-Gasthuis maakt duidelijk waar het om gaat: de bakstenen gevel met spitsbogen. Het pand is hoog en slank, dus verticale lijnen en je ziet verschillende decoraties aan de gevel.

Doelstellingen Hanze

Kunst en architectuur behoorden niet tot de doelstellingen van de Hanze. De onderlinge contacten tussen de steden en hun kooplieden leidden echter wel tot het over en weer kennisnemen van elkaars artistieke en ambachtelijke prestaties. Daar hoorde ook de bouwkunst bij. Maar in de bouw- en kunstgeschiedenis bestaat geen vaststaand begrip Hanzegotiek. Er is wel een kenmerkende bouwstijl die in veel Hanzesteden herkenbaar is.

En de veelgeroemde gevel van het Heilige-Geest-Gasthuis? Die is in de 19de eeuw ingrijpend vereenvoudigd en pas bij de restauratie door architect ir. W.P.C. Knuttel met enige vrijmoedigheid gereconstrueerd: Hanzegotiek anno 1962.

Geschreven door Rene Berends, Clemens Hogenstijn, Harry Webers, Geerle v.d. Wijk

Zij vragen zich wekelijks af What The H*nze?!... Een reeks over historie, heden en toekomst van de Hanze. De column is wekelijks te lezen in Het Deventer Nieuws en via www.hanzejaardeventer.nl.