WHAT THE HANZE?!… Over: Deventer - Keizerlijke Vrije Rijks- en Hanzestad

Hoe Keizerlijk, Vrij en Rijks zijn we eigenlijk?

Deventer in 1393 Hanzestad

Deventer noemde zich al in 1393 Hanzestad. De stad had een voorname vergaderplek tijdens de jaarlijkse Hanzedag in Lübeck. Er bestaat geen twijfel dat Deventer Hanzegerechtigd was en zich ook een echte Hanzestad mocht noemen. Het Hanzeverbond bracht Deventer rijkdom en welvaart. Maar de stad hechtte ook aan autonomie met eigen vrijheden en rechten, en ze handelde vaak uit eigen belang wanneer het ging om Hanzezaken. Voor Deventer waren de internationale jaarmarkten eigenlijk belangrijker dan het feitelijke Hanzelidmaatschap.

Gemeentewapen

Laten we eens naar het gemeentewapen kijken. In het gemeentewapen op het Stadhuis aan het Grote Kerkhof zijn de eenkoppige adelaar, de zwarte en gele kleuren en de keizerskroon van de Duitse keizer te zien, naast de witte en rode kleuren van de Utrechtse landheer. Deventer pretendeerde een ‘Keizerlijke Vrije Rijksstad’ te zijn. Maar historici kijken er thans anders naar. De Duitse keizer verleende het privilege ‘Vrije Rijksstad’ aan autonome vrijsteden, die bestuurlijk direct onder zijn gezag vielen en niet onder dat van de landsheer. De keizer ondersteunde die steden en bood ze militaire bescherming. Waarschijnlijk was Nijmegen de enige ‘Vrije Rijksstad’. Voor Deventer, Kampen, Zwolle zijn er slechts aanwijzingen, zonder historisch bewijs voor enig keizerlijk privilege.

De ambities en pretenties van Deventer daargelaten, blijft er van ‘Keizerlijke Vrije Rijks- en Hanzestad Deventer’ vooral ‘Hanzestad Deventer’ over. Maar dat is ook meer dan genoeg in dit Hanzejaar.